U jugozapadnom dijelu Srbije, na sjevernom obodu Pešterske visoravni i hiljadu metara nadmorske visine nalazi se Sjeničko jezero sa jedinstvenim prirodnim ljepotama.

Ovdje, na samo desetak kilometara od Sjenice nalaze se i najveći “ukliješteni” meandri u Evropi koje je rijeka Uvac urezala u krški masiv. Tu živi najbrojnija kolonija orla-lešinara, “nebeskog kralja”, poznatijeg kao bjeloglavi sup.

Ovo sandžačko mjesto i Sjenica su ove godine, na temu “Turizam i lokalna gastronomija”, uvršetni u jednu od tri Izuzetne destinacije Evrope (Europen Destinations Exellence-EDEN) u Srbiji.

Jedinstven pejzaž
U jesen, rastinjem, brezovom i zimzelenom šumom oivičeni vrhovi kanjona i prsteni meandra stvaraju jedinstvene pejzaže i kolorite.

Sjenički kraj sve više postaje destinacija turista iz regiona i svijeta, a aktrakcije poput mendara Uvca i bjeloglavog supa su izazov za svakog ljubitelja prirode. Zbog jedinstvenih prirodnih ljepota, ali i zdrave hrane, to područje je ove godine posjetilo više od 40 hiljada ljudi.

Sjeničko jezero na kojem su meandri Uvca nalazi se na oko šest kilometara od Sjenice, između planina Javor i Zlatar i sela Akmačići i Bukovik. Jezero je nastalo kada je kod Zlatara 1979. godine sagrađena hidroelektrana i prepriječena rijeka Uvac. Dugo je 25 kilometara, duboko i do 108 metara, na nadmorskoj visini je od 985 metara.

Ovo područje se nalazi u okviru Specijlanog rezervata prirode Uvac, ima netaknute prirodne ljepote, zbog kraškog reljefa veliki broj pećina, bogato je sa mnogo vrsta riba i ptica.

Do veličanstvenog prizora i kota sa kojih se vide meandri i, u podnožju bjeloglavi supovi, stiže se sa obje strane Uvca, ali i čamcem. Iz pravca Sjenice se stiže putem ka Ivanjici, kada skrenete na 4. kilometru lijevo i zemljanim putem preko sela Muhovića do zaseoka Hodžine Vode. Tu se završava put za vozila i počinje pješačka staza, a jata ptica sa velikim rasponom krila koja se primijete izdaleka vam kazuju da ste na pravom mjestu. Takođe, čamcem je moguće doći iz pravca Zlatara, od brane koja pregrađuje kanjon.

Na imanju Bajre Muhovića
Sa mjesta na kojem počinje pješačka staza, na imanju Bajre Muhovića (61), stiže se do vrhova i vidikovaca odakle se pruža najbolji pogled na meandre Uvca, horizont ka Pešteri, Crnoj Gori, Zlataru i Javoru.

Bajrina kuća je udaljena nekoliko desetina metara od mjesta gdje kruže bjeloglavi supovi.

Bajro, kako nam je ispričao, rođen je na tom mjestu i odrastao je zajedno sa orlovima, a od 2006. godine turisti i svi oni koji žele da uživaju u pogledu na meander intenzivno dolaze, pogotovo u ljetnjoj sezoni.

Hodžin klik, Sulejmanov krš, Molitva, Rame (sada Vidikovac), Hajrov krš, neki su od toponima sa kojih se najbolje vide meandri i supovi, ističe Bajro dok nam pokazuje gdje se oni nalaze.

Kazuje da život na 1.200 metara nadmorske visine ljeti nije loš, ali što se zime tiče, nikome ne bi preporučio da ostane da živi na tom mjestu.

“Što se tiče ljeta, nije loše, dođu ovi turisti, upozna se s nekim, popriča se. Nađem prijatelja. Sve turista koji dođu u Srbiju i prođu, dođu ovdje kod mene. Ovo je drugi Kolorado”, ističe on i podvlači da, s obzirom na značaj ovog mjesta, do sada bi već bio urađen asfaltni put, ali nažalost nije i zbog toga je i dalje teško živjeti na tom mjestu.

Nepogrešivi meteorolozi i kraljevi neba
Za bjeloglave supove, koje dobro poznaje, kaže da nikad nisu imali problema sa njima i da su oni samo čistači prirode. Oni se gnijezde na strmim i kamenim obodima kanjona, najviše ih bude ujutru oko 10 i popodne oko 15 sati.

Bajro za njih kaže da su bolji prognozeri vremena od onih koji vremenske prilike saopštavaju na televiziji.

“Kad će vjetar, nevreme, televizija mi ne treba. Kada počnu da se dižu u visine i njih 10-15 kruži u jatu, eto nevremena. Ispravniji su od ovih sa televizije”, kaže Bajro kroz smijeh.

Inače, bjeloglavih supova u kanjonu Uvca sada ima oko tri stotine, što je najbrojnija kolonija na Balkanu. Do 1994. godine, kada je osnovan Fond za zaštitu bjeloglavih supova, bili su na pragu odumiranja i tada je bilo registrovano samo sedam jedinki.

Sa Vidikovca i Molitve pogled na desetine ptica čiji raspon krila dostiže i do tri metra je impresivan. Skoro i da ne mašu krilima dok lete, ne plašeći se, pored, ispod i iznad vas. Prema naučnim anlizama, supovi su ptice koje najbolje koriste tople vertikalne struje vazduha i tako se bez napora, iako su teški i preko deset kilograma, uspijevaju popeti i do tri hiljade metara i lete brzinom čak 60 kilometara na sat.

Iako su meandri karakteristični za ravničarske rijeke, Uvac je u svom toku, u pešterskom krasu, napravio ukliještene meandre i oni su najveći u Evropi. Na Sjeničkom jezeru i kanjonu postoje tri zone ovih meandara gdje je voda kružeći sa vrhova krečnjačkog masiva napravila lukove (meander) više od 270 stepeni. U niskom vodostaju visina nekih meandara dostiže preko sto metara. Svi meandri su obrasli šumom i rastinjem. Kanjon Uvca je dubok i do 350 metara.

Bogato čistom vodom i više vrsta riba Sjeničko jezero je tokom ljetne sezone sve posjećenije. Odlično je za kupanje i ribolov. Sa vozilom se na oko pet kilometara od Sjenice može stići do obale gdje se nalazi i kamp. U blizini je i viseći pješački most, pa se može preći na lijevu obalu.

Turstički potencijal Sjenice
Strateško opredjeljenje Sjenice je razvoj poljoprivrede i turizma i, prema riječima predsjednika te opštine Hazbe Mujovića, destinacija Sjeničkog jezera je proglašene kao najljepši pogled i fotografije menadara se objavjuju u raznim časopisima i turističkim ponudama u svijetu.

“Neke značajne planove ne možemo raditi zato što je to područje nacionalnog parka, pod zaštitom države. U narednom periodu ćemo uraditi ono što treba da ima svaka takva destinacija, a to su prilazni putevi, putokazi i uklanjanje divljih objekata”, rekao je Mujović.

Ove godine se za deset puta povećao broj turista. Pored ljudi iz regiona, dolaze turisti iz Poljske, Češke, uzadnje vrijeme Italijani, Nijemci, pa čak i Japanci.

Radio Sarajevo

Pogledajte još: